Ubezpieczenie na życie ma na celu ochronę życia i zdrowia osobie ubezpieczonej poprzez zagwarantowanie świadczeń, takich jak umówiona suma ubezpieczenia, renta lub inne świadczenie, w przypadku śmierci, osiągnięcia określonego wieku lub nieszczęśliwego wypadku ubezpieczonej osoby.
Kwestie umowy ubezpieczenowej są regulowane przez polskie prawo, a dokładnie przez Kodeks Cywilny. Zgodnie z art. 805 KC towarzystwo ubezpieczeń zobowiązuje się do wypłaty umówionego świadczenia, a ubezpieczający do opłacenia składki. Szczegółowe regulacje dotyczące umowy ubezpieczenia życiowego znajdują się w przepisach art. 805-820 KC.
Kiedy powstały ubezpieczenia na życie?
Historycy odkryli ślady pierwszych umów zawierających elementy ubezpieczeń na życie już w Starożytnym Rzymie. Okazuje się, że rzymscy obywatele zrzeszali się w tzw. kluby pogrzebowe (z ang. burial clubs), do których wpłacali składki przeznaczane na pokrycie kosztów pogrzebów członków klubu lub bliskich członka klubu. Część z klubów pogrzebowych zapewniała rekompensatę finansową jeżeli bliski zmarł.
Pierwsze ubezpieczenie na życie zostało podpisane na londyńskim Royal Exchange w 1583 r. wówczas Richard Martin ubezpieczył Williama Gybbsona na wypadek śmierci. Jednak rynek na polis życie przeżył rozkwit i rozwinął się znacznie później, bo dopiero w latach 50. XVIII wieku. Dopiero wtedy odkrycia matematyczne zaczęły umożliwiać kalulowanie ryzyka ubezpieczeniowego na podstawie tabeli trwania życia, tj. szacować potencjalne ryzyko związane z przyjęciem danej osoby do ubezpieczenia.
Więcej informacji o historii rynku ubezpiczeń znajdziesz w tekście poświęconym historii tego jak narodził się współczesny rynek ubezpieczeniowy. Więcej informacji znajdziesz w tekście podlinkowanym poniżej.

Historia ubezpieczeń. Skąd się wziął i jak powstał współczesny system ubezpieczeń?
Czym rózni się ubezpieczający od ubezpieczonego?
Ubezpieczający i ubezpieczony to dwie różne role w kontekście ubezpieczeń. Oto różnice między nimi:
Ubezpieczający
- Definicja: Ubezpieczający to osoba lub podmiot, która zawiera umowę ubezpieczenia i płaci składki, aby uzyskać ochronę ubezpieczeniową.
- Funkcja: Ubezpieczający posiada polisę ubezpieczeniową na życie i jest odpowiedzialny za opłacanie składek, aby utrzymać polisę w mocy.
- Zobowiązania: Jego głównym zobowiązaniem jest regulowanie płatności składek w określonych terminach, co umożliwia kontynuację ochrony ubezpieczeniowej.
Ubezpieczony
- Definicja: Ubezpieczony to osoba, na którą zawarto umowę ubezpieczenia. To ta osoba, której życie lub zdrowie jest ubezpieczone.
- Funkcja: Ubezpieczony korzysta z ochrony ubezpieczeniowej. W przypadku wystąpienia zdarzenia objętego umową (np. śmierć, choroba), to on lub jego beneficjenci otrzymują świadczenie z ubezpieczenia.
- Zobowiązania: Ubezpieczony jest zobowiązany do przestrzegania warunków umowy i informowania ubezpieczyciela o istotnych faktach dotyczących swojego zdrowia czy sytuacji życiowej.

Rodzaje ubezpieczeń na życie
- Ubezpieczenie na wypadek śmierci: Wypłata świadczenia następuje w chwili śmierci ubezpieczonego. Jest to rodzaj ubezpieczenia, które ma na celu zabezpieczenie finansowe rodziny lub beneficjenta w przypadku śmierci osoby ubezpieczonej.
- Ubezpieczenie na dożycie: Wypłata świadczenia może nastąpić w przypadku śmierci ubezpieczonego lub po osiągnięciu określonego wieku, jak to jest określone w polisie. To ubezpieczenie łączy elementy ochrony na wypadek śmierci i oszczędzania na przyszłość.
- Ubezpieczenie mieszane: Jest to kombinacja ubezpieczenia na dożycie i ubezpieczenia terminowego. Zapewnia ochronę na wypadek śmierci oraz oszczędności w ramach jednej polisy.
- Renty życiowe: To ubezpieczenie, które zapewnia regularne wypłaty do momentu śmierci ubezpieczonego. Jest to rodzaj emerytury, który podnosi standard życia na emeryturze.
- Ubezpieczenia posagowe: Wypłata świadczenia następuje w momencie osiągnięcia przez dziecko określonego wieku, jak to jest określone w umowie. Ma na celu zabezpieczenie przyszłości dziecka na wypadek śmierci rodzica.
- Ubezpieczenie grupowe: To ubezpieczenie oferowane grupom osób, takim jak pracownicy w ramach umowy grupowej. Warunki ubezpieczenia są zazwyczaj takie same dla wszystkich uczestników.
- Ubezpieczenie z funduszem inwestycyjnym: Składka wpłacana przez ubezpieczonego jest dzielona na dwie części. Jedna część to koszty ubezpieczenia, a druga część jest inwestowana w fundusze inwestycyjne, co daje możliwość osiągnięcia korzyści finansowych z inwestycji.
-
Banki podczas wydawania kredytu hipotecznego zazwyczaj wymagają, by kredytobiorca był ubezpieczony. Główną korzyścią z ubezpieczenia na życie w kontekście kredytu hipotecznego jest możliwość spłaty lub częściowej spłaty zobowiązań kredytowych w przypadku śmierci ubezpieczonego. Dzięki temu, pozostawiając świadczenie ubezpieczenia, rodzina może uniknąć ciężkiego obciążenia finansowego i zachować dostęp do nieruchomości. Z kolei bank zabezpiecza się przed ewentualnym brakiem spłaty zapożyczonych pieniędzy.
Porada: Najprawdopodobniej banki będą oferować ubezpieczenie ze swojej oferty. Często ich warunki są znacznie gorsze (często stanowiąc dodatkowy koszt okołokredytowy) od tych oferowanych na rynku przez towarzystwa ubezpieczeniowe. Zazwyczaj banki pozwalają na to, żeby ubezpieczyć się w zewnętrzynej instytuacji, a potem powiązać ubezpieczenie z umową kredytową. Oczywiście suma ubezpieczenia musi wynosić min. tyle ile kwota niespłaconego kredytu. Ponadto okres obowiązywania polisy powinien być zgodny z planowanym okresem spłaty kredytu. Warto również sprawdzić, czy ubezpieczenie obejmuje sytuacje, takie jak utrata pracy czy niezdolność do pracy, co może dodatkowo zabezpieczyć kredytobiorcę.
2 warianty ubezpieczeń ze względu na okres trwania
Ubezpieczenie na życie możesz podpisać w zasadniczych dwóch wariantach, ich opis znajduje się poniżej.
-
To rodzaj ubezpieczenia, które ubezpieczający zawiera na całe życie ubezpieczonego. Świadczenie jest wypłacana dopiero po śmierci osoby ubezpieczonej, lub gdy dożyje 100 lat. Ten typ ubezpieczenia służy przede wszystkim do zabezpiecznia przyszłości bliskich w razie śmierci ubezpieczonego. W przypadku ubezpieczenia bezterminowego nie musisz się martwić o przedłużanie umowy. Tym samym jeżeli stan ubezpieczonego się pogorszy, uniknie on sytuacji w której żadne towarzystwo ubezpieczeniowe nie chcę Cię objąć ochroną. Jednak w związku z większym ryzykiem dla towarzystwa ubezpieczeniowego te ubezpieczenia są co do zasady droższe niż ubezpieczenia terminowe.
-
Ubezpieczenie na życie terminowe to forma ubezpieczenia zawierana na określony czas. Wariant terminowy gwarantuje ochronę przez cały okres trwania umowy, na przykład przez 10 lat. W tym czasie ubezpieczony korzysta z ochrony dostosowanej do własnych potrzeb, mając jednocześnie możliwość kontynuacji lub rezygnacji z umowy.
Okres ubezpieczenia może obejmować zarówno krótsze, jak i dłuższe okresy, takie jak 5, 10, 20 czy 30 lat. Po zakończeniu tego okresu istnieje opcja zawarcia nowej umowy, choć może to się wiązać z gorszymi warunkami, zwłaszcza jeśli ubezpieczona osoba jest starsza.
Świadczenie ubezpieczeniowe wypłacane jest w przypadku śmierci (pełna suma ubezpieczenia) lub w razie wypadków i chorób (częściowa wypłata ubezpieczenia). Ochrona kończy się po osiągnięciu określonego wieku, co powoduje brak wypłaty odszkodowania w przypadku zdarzeń losowych po tym czasie.
Po co zakładać ubezpieczenie na życie?
Ubezpieczenia na życie pełnią dwie podstawowe funkcje ochronną oraz oszczędnościową.
Funkcja ochronna ubezpieczenia zaspokaja finansowe potrzeby po stracie ubezpieczonego. Świadczenie z ubezpieczenia może posłużyć do spłaty zobowiązań podatkowo-sądowych, stanowić źródło dochodu dla rodziny lub być przeznaczone na pokrycie kosztów leczenia. Natomiast funkcja oszczędnościowa ubezpieczenia jest powiązana z ubezpieczanimi wraz z funduszami inwestycyjnymi. Umożliwiają one ubezpieczonemu korzystanie z korzyści, takich jak pożyczka, udział w zysku, wartość wykupu czy też środki na emeryturę.
Poniżej znajdują się wyszczególnione sytuacje, które przemawiają za tym, że powineneś/aś ubezpieczać się na życie.
- Ubezpieczenie na życie zabezpiecza osoby spokrewnione z ubezpieczonym. Jeżeli Twoje dochody są głównymi przychodami gospodarstwa domowego, ubezpiecz się, by nie zostawić bliskich na lodzie.
- Ubezpieczenie na życie może objąć chronić szersze grono osób niż tylko najbliżsi. Osoba ubezpieczająca może wyznaczyć dowolną osobę na uposażoną, nawet niebędącą członkiem rodziny, wchodzącej w skład masy spadkowej.
- Spore obciążenia finansowe (kredyty lub zobowiązania związane z prowadzeniem działalności gospodarczej) są dziedziczone podobnie jak majątek. Jeżeli nie chcesz zostawić swoich bliskich z długami, zabezpiecz się na taką sumę ubezpieczenia, która umożliwi im spłatę Twoich zobowiązań.
- Ubezpieczenie na życie chroni również osobę ubezpieczoną przed skutkami nieszczęśliwych wypadków i chorób, które skutują czasowym lub trwałym brakiem możliwości podjęcia pracy.
- Niektóre ubezpieczenia oferują możliwość zwrotu płaconych składek ubezpieczoniowych, wówczas ubezpieczenie może również pełnić wtedy funkcje oszczędnościowo-inwestycyjną (np. ubezpieczenie z funduszem inwestycyjnym).
Ubezpieczenie na życie a poważne zachorowanie
Polisy ubezpieczeniowe na życie, często oferują dodatkowe zabezpieczenie na wypadek poważnych zachorowań. Niestety często zdarza się, że te aneksy zawierają masę “kruczków” i wyłączeń, które zostawiają ubezpieczonego z … niczym.
Z tego powodu zamieszczamy poniżej do poradnika na portalu X, tłumaczący jak skutecznie zabezpieczyć się na wypadek choroby w UNŻ i na co uważać. Poradnik stworzył Mieszko Jaroniewski, ekspert z zakresu ubezpieczeń.
UNIKAJ TYCH RZECZY W UBEZPIECZENIU OD POWAŻNEGO ZACHOROWANIA
— Mieszko Jaroniewski – Ubezpieczenia na życie (@mieszko_j) November 9, 2023
Zebrałem największe kruczki z umów, które ostatnio analizowałem.
Poniżej dokładne omówienie.
Dzięki tej nitce możesz uniknąć sytuacji, która spotkała przyjaciela @ubogirentier https://t.co/fuxAaS5J1m
Gdzie kupić ubezpieczenie na życie?
Tam gdzie zaproponowana polisa będzie najbardziej odpowiadać Twoim potrzebom. Możesz porównać oferty różnych Towarzystw Ubezpieczeniowych za pośrednictwem doradcy ubezpieczeniowego. Możesz zamówić taką rozmowę na stronie DobraPolisa nażycie.pl. Doradca klienta będzie mógł porównać dla Ciebie oferty różnych towarzystw za darmo, a posiadają aż 10 towarzystw ubezpieczeniowych w swojej ofercie, a następnie przygotować wycenę ubezpieczenia.
Od czego zależy cena polisy na życie?
Odpowiedź na to ile będzie kosztować ubezpieczanie na życie nie należy do najprostszych zadań. Wynika to z tego, że cena ubezpieczenia zależy od masy czynników, w tym od wielu indywidualnych takie jak zdrowie i wiek osoby ubezpieczonej. Poniżej znajdują się elementy, które determinują to jak drogie będzie ubezpieczenie.
-
Najtańszą wersją ubezpieczenia na życie będzie polisa z podstawowym zakresem, który obejmie jedynie śmierć ubezpieczonego, a odszkodowanie trafi do uposażonych. Im szerszy zakres ubezpieczenia, tym wyższa będzie składka, dlatego wcale nie trzeba inwestować we wszystkie możliwe rozszerzenia do ubezpieczenia – część z nich może okazać się dla nas nieprzydatna i nie będzie sensu dodatkowo za nie płacić.
-
Suma ubezpieczenia to maksymalna kwota pieniężna jaką może otrzymać w ramach odszkodowania osoba uposażona. 100% sumy ubezpieczenia zazwyczaj wypłaca się na wypadek śmierci ubezpieczonego, z kolei wypłata innych świadczeń (np. wypadek i uszkodzenie ciała) zależy od tego jak dana szkooda została określona procentowo w tabeli trwałego uszczerbku na zdrowiu.
Przykład: Jesteś ubezpieczony na 100 tys. zł (UNŻ+NNW) i złamałeś rękę. Na rzecz tego przykładu przyjmujemy, że doszło do złamania trzonu kości ramiennej, które wygoiło się bez przemieszczenia i zaburzeń funkcji (pozycja 279). Tabela uszczerbku na zdrowiu Allianz ustala jaką wartość procentową otrzymasz za ten uszczerbek, w tym wypadku 5% sumy ubezpieczenia. Zatem otrzymasz: 5% * 100.000 zł = 5000 zł
Źródło: Allianz
-
Cena ubezpieczenia zależy głównie od wybranego rodzaju polisy. Najtańszą opcją jest grupówka, czyli ubezpieczenie grupowe dostępne w pracy. Składki są niższe, za to a okres karencji krótszy. Niestety, zakres i suma ubezpieczenia są ustalane przez pracodawcę, a polisa wygasa przy zmianie zatrudnienia.
Inną opcją są otwarte grupy, podobne do grupówek, ale dostępne dla każdego niezależnie od zatrudnienia. Indywidualna polisa ubezpieczeniowa to kolejna opcja, lecz składki mogą być wyższe, szczególnie w przypadku polis inwestycyjnych lub oszczędnościowych.
-
Uzupełnienie ankiety medycznej to część obowiązkowa w podpisywaniu każdego ubezpieczenia na życie, na jej podstawie ocenia się ryzyko ubezpieczeniowe. W skrócie im większe ryzyko, tym większa składka ubezpieczniowa.
Jakie czynniki zwiększają ryzyko ubezpieczeniowe?
- Wiek – wraz z wiekiem rośnie ryzyko poważnych zachorowań. Z tego powodu towarzystwo ubezpieczeniowe może odmówić ubezpieczenia osoby sędziwej.
- Przebyte choroby takie jak zawał, udar czy choroba nowotworowa.
- Nałogi nie sprzyjają zdrowiu. U palacza występuję znacznie większe ryzyko nowotworów, z tego powodu za ubezpieczenie będzie musiał płacić więcej.
-
Istnieje możliwość wyboru różnych okresów ubezpieczenia na życie, takich jak 5, 10, 20 lub nawet 30 lat. W przypadku decyzji o długoterminowej polisie, składki są zazwyczaj niższe niż w przypadku polisy na 12 miesięcy. Głównie dlatego, że unikniesz konieczności przechodzenia corocznie przez ankietę medyczną i ponownego ustalania warunków ubezpieczenia.
-
To jaki zawód wykonujesz również wpływa na to jak drogie będzie dla Ciebie ubezpieczenie. Osoba pracująca na wysokości, budowlaniec czy bokser zapłaci więcej za ubezpieczenie niż pracownik Urzędu Skarbowego, ponieważ ich zawody wiążą się z znacznie większym ryzykiem zawodowym.
Ile kosztuje średnio ubezpieczenie na życie?
Ceny tradycyjnego ubezpieczenia na życie mogą zaczynać się już od 30 zł miesięcznie i sięgać kwot 200 zł i ponad. Często składki ubezpieczenia zawierające element inwestycyjno-oszczędnościowy sięgają większych kwot np. 400 zł – wówczas połowa składki trafia na specjalny fundusz inwestycyjny, a druga część jest traktowana jak tradycyjna składka ubezpieczeniowa.
Według danych Polskiej Izby Ubezpieczeń (PIU) z czerwca 2022 r., średnia miesięczna składka ubezpieczenia na życie wyniosła 83,1 zł. Średnia wartość składki za pierwsze półrocze 2022 r. to 81 zł, co oznacza spadek o 2 zł w porównaniu z analogicznym okresem 2021 r., gdzie średnia wynosiła 79 zł.
Uwaga! Pamiętaj, że wiele osób w Polsce jest niedoubezpieczonych (suma ubezpieczeniowa jest niższa niż potrzeba ubezpieczeniowa). Jeżeli płacisz za ubezpieczenie więcej niż 81 zł to nie oznacza, że za nie przepłacasz. Gdy masz większą potrzebę ubezpieczeniową, musisz płacić większe ubezpieczenie. Eksperci uważają, że składka ubezpieczeniowa nie powinna wynosić więcej niż 10% miesięcznych przychodów. Wychodź z tego założenia przy szukaniu ubezpieczenia na życie, a nie z założenia “im taniej, tym lepiej”.
Bankujesz.pl – inne wpisy edukacyjne o ubezpieczeniach:
- Ubezpieczenie psa i właściciela psa. Dlaczego warto ubezpieczyć psa? Zabezpiecz się przed wysokimi kosztami leczenia weterynaryjnego!
- Ubezpieczenie roweru i rowerzysty — dlaczego warto ubezpieczyć rower? Jak i gdzie ubezpieczyć rower?
- Ubezpieczenie turystyczne na narty — jakie wybrać? Na co zwracać uwagę i co trzeba wiedzieć?
- Ubezpieczenie turystyczne. Co warto wiedzieć przed wykupieniem ubezpieczenia turystycznego? Dlaczego to tak ważne? Jakie są alternatywy?
- Historia ubezpieczeń. Skąd się wziął i jak powstał współczesny system ubezpieczeń?