Czym jest podatek od zysków kapitałowych?
Podatek od zysków kapitałowych to podatek nakładany na zyski osiągane dzięki inwestycjom kapitałowym. Obowiązuje w większości krajów, opodatkowując dochody z inwestycji w: akcje, obligacje, nieruchomości, fundusze inwestycyjne itp. Jednak podatek od zysków kapitałowych nie dotyka tylko w inwestorów giełdowych, ale także w osoby oszczędzające na lokatach czy rachunkach oszczędnościowych. Podstawę opodatkowania stanowią też zyski wypracowane na oprocentowanych oszczędnościach.
Podatek Belki, czyli podatek od zysków kapitałowych w Polsce
Podatek od zysków kapitałowych został wprowadzony w Polsce w 2002 roku podczas urzędowania ówczesnego ministra finansów, Marka Belki. W momencie wprowadzenia wynosił on 20% i obejmował wyłącznie osoby, które inwestowały swoje środki w depozyty bankowe oraz lokaty. W 2004 r. podatek Belki został rozszerzony na zyski związane z inwestycjami kapitałowymi.
Ile dzisiaj wynosi podatek Belki?
Aktualna stawka podatku od zysków kapitałowych w Polsce wynosi 19%. Jednocześnie jest on pobierany tylko i wyłącznie od zysków, wypracowanych przez osoby fizyczne. Wysokość podatku należy zawsze zaokrąglić w górę.
Kiedy i od czego płacimy podatek?
- Zyski z lokaty bankowej i/lub konta oszczędnościowego — podatek płacimy od wypracowanego oprocentowania w momencie zakończenia lokaty
- Dywidendy — wypłacana akcjonariuszowi dywidenda zostaje pomniejszona o podatek Belki.
- Zyski giełdowe — w przypadku zysków wypracowanych na handlu akcjami, ETF-ami, kontraktami, podatek rozlicza się dopiero w następnym roku kalendarzowym na formularzu PIT-38.
- Zyski z obligacji skarbowych oszczędnościowych -jest pobierany analogicznie do lokat bankowych. Wypracowany zysk jest pomniejszany o 19% podatek w momencie wypłaty.
- Zyski z funduszy inwestycyjnych — płacimy tylko i wyłącznie gdy osiągniemy zysk. Podatek jest pobierany podczas umorzenia jednostek uczestnictwa.
Jak płacić podatek?
W większości przypadków podatek od zysków kapitałowych jest rozliczany automatycznie, przez instytucje finansowe, zazwyczaj bez udziału podatnika. Poniżej znajdują się wyszczególnione przypadki, w których to podatnik sam musi się rozliczyć z wypracowanych zysków, a następnie uiścić podatek Belki. Co do zasady dotyczy to instrumentów, które są przedmiotem obrotu giełdowego (podatek jest pobierany wyłącznie gdy osiągniemy zysk!).
- Obligacje skarbowe notowane na GPW
- Fundusze luksemburskie
- Akcje
- ETF
- Kontrakty CFD
Podstawę do uiszczenia podatku od zysków kapitałowych stanowi formularz PIT-38, który uzupełnia się na podstawie informacji zawartych w formularzach PIT-8C, które są przekazywane przez domy maklerskie po zakończeniu roku podatkowego (do końca lutego). Jeśli podatnik posiada kilka rachunków, na których dokonywano transakcji w danym roku podatkowym, otrzymuje odpowiednią liczbę deklaracji PIT-8C, które zbiorczo rozlicza w jednym formularzu PIT-38.
Roczne zeznanie podatkowe, wraz z obowiązującym podatkiem, musi być złożone najpóźniej do dnia 30 kwietnia roku następnego. W tym samym terminie dokonuje się również opłaty podatkowej. Deklaracje PIT-38 składamy również gdy poniesiemy stratę, będzie można ją uwzględnić w następnych latach, jest to tzw. kompensacja zysków i strat.
Pamiętaj! Sprawdź dokładnie treść formularzy PIT-8C, w których mogą pojawić się błędy. To na podatniku spoczywa obowiązek prawidłowego wypełnienia deklaracji PIT-38.
Kompensacja zysków i strat
Podatnicy, którzy odnotowali stratę, mają możliwość jej rozliczenia w ciągu pięciu kolejnych lat kalendarzowych, jeżeli osiągną w tym okresie jakiekolwiek zyski kapitałowe. Stratę można odliczyć od dochodu uzyskanego z tego samego źródła przychodów, co prowadzi do obniżenia podatku.
Możesz zrekompensować jedynie straty, które wystąpiły w wyniku odpłatnego zbycia:
- papierów wartościowych (w tym także tych pożyczonych),
- instrumentów pochodnych i praw z nich wynikających,
- udziałów w spółkach z osobowością prawną,
- oraz w przypadku objęcia udziałów (akcji) lub wpłacenia wkładów w spółdzielniach w zamian za niepieniężny wkład, pod warunkiem że nie jest to przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
Na rozliczenie start masz czas przez 5 kolejnych lat od momentu jej poniesienia. Warto zaznaczyć, że wartość obniżenia dochodu w każdym z tych lat nie może przekroczyć 50% całkowitej kwoty straty.
Istnieje również inna możliwość jednorazowego zmniejszenia dochodu uzyskanego z tego źródła w jednym z najbliższych pięciu kolejnych lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 mln złotych. Pozostałą część straty można odliczyć w pozostałych latach, jednak analogicznie jak poprzednio — obniżenie dochodu w dowolnym roku nie może przekroczyć 50% wartości straty.
Czy można być zwolnionym od podatku Belki?
Co do zasady nie da się uniknąć podatku Belki, natomiast są rozwiązania, które są ustawowo zwolnione z podatku od zysków kapitałowych. Mowa tutaj o produktach emerytalnych, które są dostępne w ramach nieobowiązkowego III filaru emerytalnego.
-
Aby otrzymać ulgę podatkową, musisz wpłacać pieniądze na konto przez przynajmniej 5 lat w dowolnych latach i możesz wypłacić je dopiero po osiągnięciu 65 lat. Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) oferuje dodatkową korzyść, którą jest możliwość odliczenia wpłat od swojego dochodu podatkowego. Po zakończeniu inwestycji, płacisz jedynie 10% zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych, zamiast standardowego podatku Belki.
-
Aby otrzymać ulgę podatkową, musisz regularnie wpłacać pieniądze na konto przez przynajmniej 5 lat lub wpłacać co najmniej połowę zgromadzonych oszczędności nie później niż 5 lat przed wniesieniem prośby o ich wypłatę. Wypłata środków musi nastąpić po osiągnięciu 60 lat (lub 55 lat w przypadku wcześniejszej emerytury).
-
Aby otrzymać ulgę podatkową, musisz zachować swoje oszczędności do 60. roku życia i wypłacić nie więcej niż 25% całej sumy na raz.
Resztę wypłacasz w min. 120-miesięcznych rat, co oznacza, że trwa to co najmniej 10 lat. Istnieją jednak specjalne sytuacje, w których nie stracisz ulgi podatkowej i możesz wypłacić środki wcześniej. Dotyczy to poważnej choroby lub wykorzystania oszczędności na wkład własny do kredytu hipotecznego na zakup mieszkania.
-
Aby otrzymać ulgę podatkową, musisz wypłacić oszczędności, kiedy masz już 60 lat lub otrzymujesz wcześniejszą emeryturę.
Czasami gdy korzystamy z produktu instytucji, która pochodzi z innego kraju możemy być objęci podwójnym opodatkowaniem. Przykładowo zyski z Konta Oszczędnościowego w Raiffeisen Digital Bank oprócz podatku Belki, są opodatkowane 25% austriackim podatkiem od zysków kapitałowych. W tym wypadku, by go uniknąć, należy uzupełnić austriacki formularz podatkowy IS-QU1, uzyskać pod nim podpis w Twoim urzędzie podatkowym, i na samym końcu wysłać go do austriackiej siedziby banku.
Podatek Belki na tle podatku zysków kapitałowych w Europie
Europejskim liderem pod względem największego podatku od zysków kapitałowych bez wątpienia jest Dania, gdzie tamtejszy podatek wynosi aż 42,0%. Co do zasady to kraje Skandynawskie są tymi, które mają największe stawki podatków od zysków kapitałowych.
Z kolei Polska, ze swoim Podatkiem Belki, znajduje się idealnie w średniej państw OECD, która wynosi 19%. Na 21 krajów OECD, Polska ze swoim 19% podatkiem od zysków kapitałowych zajmuje 18. miejsce. Za nami znajdują się Węgry z 15% podatkiem.
Jednak w aż 6 krajach OECD nie istnieje żaden podatek od zysków kapitałowych. Są to kolejno: Belgia, Czechy, Luksemburg, Słowację, Słowenię, Szwajcaria i Turcja.
Jak wygląda to w innych krajach?
Poniżej została zamieszczona tabela przedstawiająca różnice w podatku od zysków kapitałowych, dla kilku najciekawszych przykładów (tabela uwzględnia również Polskę).
Podatek od zysków kapitałowych — wybrane kraje
| Państwo | Firmy — podatek | Osoby fizyczne — podatek |
| Niemcy | Zyski wliczają się do tradycyjnej stawki tamtejszego CIT. | 25% plus 5,5% dopłaty solidarnościowej do zapłaconego podatku (łącznie 26,375% plus podatek kościelny, jeśli dotyczy) |
| Austria | Zyski wliczają się do tradycyjnej stawki tamtejszego CIT. | 27,5% |
| Szwajcaria | Efektywna stawka podatkowa (ETR) zależy od lokalizacji siedziby spółki w Szwajcarii. ETR spółki będącej rezydentem w stolicach szwajcarskich kantonów wynosi od 11,9% do 21,0%. Wyjątki, które należy wziąć pod uwagę, dotyczą ulgi partycypacyjnej i zysków kapitałowych z nieruchomości. | Aktywa ruchome: Zwolniony. Aktywa nieruchome: Zwolniony z podatku federalnego, a stawka podatku kantonalnego różni się w zależności od kantonu. |
| Norwegia | Zyski wliczają się do tradycyjnej stawki tamtejszego CIT. | Zyski z akcji i dywidend są korygowane o 1,72 przed opodatkowaniem według stawki 22% podatku dochodowego. Efektywna stawka podatkowa od zysków z akcji i dywidend wynosi zatem 37,84%. |
| Dania | Zyski wliczają się do tradycyjnej stawki tamtejszego CIT. | Oprócz najwyższej ustawowej stawki podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości 55,9% (w tym podatku dodatkowego), stawki podatku dochodowego od osób fizycznych od dywidend i zysków kapitałowych wynoszą 42%. |
| Polska | Zyski wliczają się do tradycyjnej stawki tamtejszego CIT. | Przeniesienie własności nieruchomości: Podlega normalnej stawce podatku PIT. Przeniesienie udziałów: 19% |
| USA | 21% | 20% |
Przyszłość podatku Belki w Polsce
W obecnie trwającej kampanii wyborczej wiele z partii postulowało zmiany w podatku Belki, lub niektóre komitety wnioskowały o całkowitą jego likwidacje. Poniżej zamieszczę podsumowanie oficjalnych postulatów względem podatku od zysków kapitałowych dla ogólnopolskich komitetów biorących udział w nadchodzących wyborach (15.10.2023 r.).
| Trzecia Droga (PSL + Polska 2050) | Opowiada się za likwidacją podatku Belki. |
| Konfederacja | Podobnie jak Trzecia Droga wnosi o likwidacje tego podatku. |
| Koalicja Obywatelska (KO) | Częściowa likwidacja. Osoby czerpiące zyski z oszczędności i inwestycji (włącznie z giełdą) do kwoty 100 tys. zł, które są utrzymywane przez co najmniej rok, nie musiałby opłacać tego podatku. |
| Bezpartyjni Samorządowcy | Modyfikacja. Chcą zwolnić inwestycje w polski rynek kapitałowy do 100 tys. zł dochodu rocznie. |
| Lewica | Nie wyraziła stanowiska względem podatku Belki. |
| Prawo i Sprawiedliwość (PiS) | Rządzące Prawo i Sprawiedliwość (PiS) nie planuje likwidacji tego podatku. W 2022 roku Ministerstwo Finansów rozważało modyfikacje, które zakładały zwolnienie zysków do 10 tys. zł rocznie i opodatkowanie ich stawką 20% powyżej tej kwoty. Plany ministerstwa skończyły się jednak fiaskiem. |
Komentarze o podatku Belki:
Mediana bogactwa na osobę. Znieść podatek Belki
— Tomasz Wyłuda (@tomaszwyluda) October 21, 2023
Już nawet w komunistycznych Chinach więcej niż w "kapitalistycznej" Polsce.
🇵🇱 Poland – $20,263 🙁
🇨🇳 China – $27,273#gospodarka #ekonomia https://t.co/p335vcWx2l
Ku pamięci @Platforma_org 🤪
— Piotr Cymcyk (DNA Rynków-Merytorycznie o Giełdach) (@DnaRynkow) October 16, 2023
"Zniesienie podatku od zysków kapitałowych (podatek Belki) dla oszczędności i inwestycji, w tym także na GPW, do 100 tys. zł, powyżej 1 roku."
Podatek od zysków kapitałowych istnieje na niemal każdym rozwiniętym rynku.
— Trystero (@TrysteroBlog) September 13, 2023
Stawka podatku w Polsce, 19%, jest na relatywnie niskim poziomie na tle innych rozwiniętych państw.
Podatek od zysków kapitałowych jest progresywny. Płacą go głównie zamożni ludzie.
