Najwyższa Izba Kontroli (NIK) opublikowała raport, który krytycznie ocenia zarządzanie zasobami informacyjnymi przez kluczowe organy państwowe podczas epidemii COVID-19. Raport wykazuje liczne nieprawidłowości i braki, które znacząco wpłynęły na skuteczność działań związanych z przeciwdziałaniem pandemii.
Główne ustalenia raportu
Brak rzetelnych danych o zachorowaniach
❌ Od 2 maja 2020 r. organy państwowe nie gromadziły informacji o objawach klinicznych COVID-19, a jedynie o pozytywnych wynikach testów.
To ograniczenie wpłynęło na jakość danych wykorzystywanych do oceny przebiegu epidemii i podejmowania decyzji o wprowadzaniu obostrzeń.
Na budowę i utrzymanie nowych systemów teleinformatycznych resort zdrowia wydał prawie 54 mln zł, tymczasem część z nich zawierała nieprawidłowe zapisy dotyczące testów, hospitalizacji, szczepień i zgonów.” – czytamy w raporcie
Nieskuteczny nadzór Ministra Zdrowia
❌ Minister Zdrowia nie zapewnił skutecznego nadzoru nad gromadzeniem kompletnych i rzetelnych danych. Nie przedstawiał Radzie Ministrów konkretnych danych, które uzasadniałyby wprowadzanie różnych obostrzeń, np. dotyczących korzystania z lasów i plaż.
Budowa i utrzymanie nowych systemów teleinformatycznych kosztowała prawie 54 mln zł, ale zawierały one nieprawidłowe zapisy dotyczące testów, hospitalizacji, szczepień i zgonów.
Brak obsady kluczowych stanowisk
❌ Stanowisko Głównego Inspektora Sanitarnego (GIS) pozostawało nieobsadzone od listopada 2020 r. do lipca 2023 r., co negatywnie wpłynęło na zarządzanie zdrowiem publicznym podczas pandemii.
GIS odpowiadał za zbieranie i wymianę danych oraz ocenę zagrożeń epidemicznych, jednak brak kierownictwa ograniczył skuteczność tych działań.
Problemy z systemami teleinformatycznymi
❌ Systemy teleinformatyczne w ochronie zdrowia były niedoskonałe. Błędy w nazwach szczepionek, numerach GTIN oraz numerach serii szczepionek pojawiały się w milionach przypadków.
System SEPIS, stworzony do zarządzania informacjami w czasie rzeczywistym, nie umożliwiał weryfikacji danych ani tworzenia kompleksowych raportów.
Problematyczne Rozporządzenia
❌ W latach 2020-2023 Minister Zdrowia wydał 13 rozporządzeń dotyczących ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii, jednak w sześciu przypadkach zrobił to bez wniosku GIS, co było niezgodne z przepisami.
Rada Ministrów wprowadziła 101 rozporządzeń w związku z pandemią, ale wiele z nich opierało się na ogólnikowych stwierdzeniach, bez rzetelnych danych uzasadniających ich wprowadzenie.
Ministerstwo Zdrowia nie dysponowało udokumentowanymi analizami zapotrzebowania na nowe systemy teleinformatyczne, także pod kątem możliwości wykorzystania lub rozbudowy istniejących rozwiązań. Tymczasem budowa i utrzymanie nowych systemów, w tym m.in. Krajowego Rejestru Pacjentów z COVID-19 (KRP) czy Systemu Dystrybucji Szczepionek (SDS), pochłonęła prawie 54 mln zł. – fragment raportu
Do prowadzenia Krajowego Rejestru Pacjentów z COVID-19 Minister Zdrowia wyznaczył Narodowy Instytut Kardiologii im. Stefana kardynała Wyszyńskiego – Państwowy Instytut Badawczy (NIKARD). Zgodnie z szacunkami resortu zdrowia roczny koszt prowadzenia rejestru miał wynieść prawie 795 tys. zł.
Według danych resortu zdrowia koszty funkcjonowania KRP poniesione przez NIKARD zostały sfinansowane przez Ministerstwo w łącznej kwocie przekraczającej 2,2 mln zł, w tym ponad 656 tys. zł w ramach dotacji celowej oraz ponad 1,5 mln zł z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.
Raport NIK uwidocznił poważne braki i nieprawidłowości w zarządzaniu informacjami podczas epidemii COVID-19. Wprowadzenie rekomendowanych zmian jest kluczowe dla poprawy skuteczności działań antyepidemicznych i zapewnienia lepszej ochrony zdrowia publicznego w przyszłości.
