- Początek kadencji sędziego TK: 9 grudnia 2015 r.
- Koniec kadencji sędziego TK: 9 grudnia 2024 r.
Więcej informacji o Trybunale Konstytucyjnym znajdziesz w artykule mu dedykowanym — linki znajdują się poniżej.
Co to jest Trybunał Konstytucyjny i czym się zajmuje?
Julia Przyłębska — życiorys
Julia Przyłębska urodziła się 16 listopada 1959 r. w Bydgoszczy. Studia prawnicze ukończyła Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu w 1982 r., gdzie zaangażowała się w działalność w Niezależnym Zrzeszeniu Studentów (NZS).
W latach 1984-1988 odbyła aplikację sędziowską, po czym (1988-1991 r.) pracowała jako sędzia rejonowy w Poznaniu w Wydziale Cywilnym Nieprocesowym. Następnie w latach 1991-1998 orzekała w Sądzie Wojewódzkim w Poznaniu w Wydziale Ubezpieczeń Społecznych.
Z kolei w latach 1990-1992 pełniła funkcję Przewodniczącej Rady Pracowniczej Okręgu Sądu Wojewódzkiego w Poznaniu, a od 1990 do 1997 roku była członkiem i zastępcą Przewodniczącego Wojewódzkiej Komisji Wyborczej w tym mieście.
W latach 1998-2001 pracowała jako konsul i dyplomata w polskiej ambasadzie w Niemczech, co wiązało się ze zrzeczeniem stanowiska sędziego. W 2001 r. na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) J. Przyłębska powróciła do pracy sędziego i orzekania w VII Wydziale Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w Poznaniu. Jednak po dwóch latach pracy jako sędzia znów zrzekła się stanowiska i w 2003 r. powróciła do pracy dyplomatycznej w Ambasadzie RP w Berlinie, gdzie m.in. uczestniczyła w negocjacjach dotyczących odszkodowań dla Polaków za pracę przymusową w III Rzeszy, czy współpracowała z Urzędem ds. Akt Stasi i IPN. Za swoją pracę w dyplomacji została odznaczona medalem przez Stowarzyszenia Żydów Kombatantów RP i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej.
W 2007 r. na mocy postanowienia Prezydenta Lecha Kaczyńskiego po raz kolejny powróciła na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego w Poznaniu w VIII Wydziale Ubezpieczeń Społecznych. W 2009 r. została zastępcą przewodniczącego tego wydziału, a w 2015 r. została jego przewodniczącą. W międzyczasie uczestniczyła w kilku stażach europejskich oraz konferencjach na temat prawa krajowego i europejskiego.
W grudniu 2015 r. Sejm RP wybrał ją na sędziego Trybunału Konstytucyjnego, a rok później (21 grudnia 2016 r.) została jego Prezesem na mocy decyzji prezydenta Andrzeja Dudy.
Julia Przyłębska — kontrowersje
- Mianowanie Julii Przyłębskiej na sędziego Trybunału Konstytucyjnego.
Julia Przyłębska była kandydatką na sędziego TK wysuniętego przez obóz Prawa i Sprawiedliwości. 1.12.2015 jej kandydatura została pozytywnie zaopiniowania przez sejmową Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Sejm głosami rządzących wówczas posłów Prawa i Sprawiedliwości przyjął jej kandydaturę. Została przyjęta na miejsce Andrzeja Sokali, sędziego wybranego przez większość VII kadencji, którego wybór unieważniono, co wywołało początek kryzysu wokół Trybunału Konstytucyjnego w Polsce. Julia Przyłębska jest nazywana tzw. neosędzią. - Powołanie Julii Przyłębskiej na prezesa Trybunału Konstytucyjnego.
W grudniu 2016 r. Julia Przyłębska została powołana na stanowisko prezesa TK w przez prezydenta Andrzeja Dudę, w dość mocno kontrowersyjnych okolicznościach. Mianowicie rząd PiS 19.11.2015 r. rząd PiS przyjął ustawę, która wprowadziła możliwość ponownego wyboru sędziego oraz zasadę 6-letniej kadencyjności na stanowisku prezesa i wiceprezesa TK. Nowo uchwalone przepisy zakończyły kadencję prezesa Andrzeja Rzeplińskiego i wiceprezesa Stanisława Biernata. Sam proces przyjęcia samej ustawy również wzbudzał sporo emocji — ustawa została przyjęta w przeciągu tygodnia, a szybkość jej przyjęcia spotkała się z krytyką Krajowej Rady Sądownictwa (KRS). Finalnie ustawa stała się przedmiotem skargi do TK ze strony posłów Platformy Obywatelskiej, Rzecznika Praw Obywatelskich, Krajową Radę Sądownictwa Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego. - Wycofanie TK z porozumienia o upowszechnianiu orzeczeń ETPC.
W maju 2017 r. Julia Przyłębska jako prezes Trybunału Konstytucyjnego wycofała się z porozumienia, na mocy którego orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka były upowszechnione w Polsce “z automatu”. Od jej decyzji tylko wybrane orzeczenia ETPC były tłumaczone na język polski, po czym obowiązywały w polskim prawie. - Zarzuty łamania prawa przy wyznaczaniu składów sędziowskich
W 2018 roku grupa sędziów orzekających w Trybunale Konstytucyjnym (prof. Marek Zubik, prof. Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz, prof. Leon Kieres, prof. Małgorzata Pyziak-Szafnicka, Stanisław Rymar, Piotr Pszczółkowski) oraz sędzia i prof. Piotr Tuleja zarzucili jej łamanie prawa poprzez na arbitralne wyznaczanie składów sędziowskich. Sędzia Przyłębska nie przyjęła zarzutów i odwróciła - TK zarzuciła Przyłębskiej arbitralne wyznaczanie składów sędziowskich, co było interpretowane jako łamanie prawa.
- Wyrok skrajnie ograniczający możliwość aborcji
W październiku 2020 roku Przyłębska przewodniczyła składowi Trybunału Konstytucyjnego, który wydał kontrowersyjny wyrok ograniczający prawa do aborcji, w przypadku nieodwracalnego upośledzenia płodu, czy ciężkiej nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu. Od tej pory kobiety nie mogły dokonać się zabiegu aborcji, nawet gdy dziecko będzie nieuleczanie chore. Decyzja TK wywołała masowe protesty w Polsce — Ogólnopolski Strajk Kobiet. - Zakończenia kadencji
W grudniu 2022 r. pojawiły się głosy konstytucjonalistów i części tzw. zbuntowanych sędziów TK, twierdzących, że kadencja Przyłębskiej na stanowisku prezesa TK dobiegła końca, sędzia Muszyński nazwał ją wprost “Byłą już prezes TK”. Przyłębska i przedstawiciele rządu Prawa i Sprawiedliwości mieli odmienną percepcję i odrzucali oskarżenia, a jej kadencja ma skończyć się dopiero 9 grudnia 2024 r.
Więcej życiorysów sędziów TK poznasz z artykułu poświęconego aktualnemu składowi Trybunału Konstytucyjnego.
