Afera zbożowa, dotycząca importu zboża z Ukrainy do Polski, stała się jednym z najbardziej kontrowersyjnych tematów w polskiej gospodarce. Przeanalizujmy, kto rzeczywiście zarabiał na tym procederze i jakie były jego konsekwencje.
Tło afery zbożowej
W wyniku wojny na Ukrainie, eksport ukraińskiego zboża przez Morze Czarne został znacząco ograniczony. W odpowiedzi na to, Polska stała się jednym z głównych krajów tranzytowych dla tego zboża. Jednak zamiast przechodzić tranzytem, znaczna część zboża pozostawała w Polsce, wpływając negatywnie na lokalnych rolników.
Kto zarabiał na ukraińskim zbożu?
Wbrew powszechnym przekonaniom, korzyści finansowe z importu ukraińskiego zboża czerpały przede wszystkim wielkie międzynarodowe koncerny rolno-spożywcze, a nie ukraińscy rolnicy. W Ukrainie działa kilkanaście dużych agroholdingów, często należących do europejskiego kapitału (niemieckiego, holenderskiego i bliskowschodniego). Te firmy produkują żywność na masową skalę, a ich zysk pochodzi głównie z eksportu.
Problemy z kontrolą i skutki dla polskich rolników
Najwyższa Izba Kontroli (NIK) skrytykowała polski rząd za brak skutecznych rozwiązań systemowych, które mogłyby chronić rodzimych producentów rolnych. Wzrost importu zboża z Ukrainy był gigantyczny, co doprowadziło do problemów ze zbytem krajowego zboża i spadku cen w skupach. Import ukraińskiego zboża wzrósł w 2022 roku o tysiące procent w porównaniu do roku 2021.
Przekształcanie zboża technicznego
Kolejnym problemem było przekształcanie zboża “technicznego” (przeznaczonego na cele inne niż konsumpcyjne) na zboże dopuszczone do produkcji żywności dla ludzi. Brak odpowiednich procedur i kontroli ze strony państwa sprawił, że takie zboże trafiało na polski rynek, co dodatkowo komplikowało sytuację polskich rolników.
Wnioski i zalecenia
Afera zbożowa ujawnia konieczność wprowadzenia bardziej skutecznych regulacji i mechanizmów kontroli importu zboża. Polska musi znaleźć równowagę między wspieraniem Ukrainy a ochroną interesów własnych rolników. Wprowadzenie systemowych rozwiązań, które zapewnią stabilność rynku rolnego, jest kluczowe dla przyszłości polskiego rolnictwa.
