Black Friday 2023  – promocje i pseudo promocje, czyli jak nie dać się nabrać na fejkowe obniżki cen?

Już jutro, odbędzie się coroczne „święto wyprzedaży”, czyli Black Friday 2023, który wypada w tym roku 24 listopada. Jak co roku sklepy przygotowują dla swoich klientów masę promocji, które mają zachęcać ich do zakupów. Jednak tegoroczny Black Friday 2023 będzie nieco inny niż w te latach poprzednich… W tym roku pierwszy raz obowiązuje unijna dyrektywa Omnibus, która uproszcza rozróżnienie promocji od pseudo promocji. W poniższym tekście przedstawimy Ci najważniejsze informacje dot. tegorocznego Black Friday, w tym to jak nie dać zrobić się sklepom w przysłowiowego balona…

Spis treści:

1. Black Friday – skąd się to wzięło?
   • Skąd nazwa „Black Friday”?
2. Black Friday 2023 – czyli pierwszy Black Friday z dyrektywą Omnibus
3. Weryfikacja promocji Black Friday 2023, czyli jak sprawdzisz, czy promocja jest faktyczna?
   • FakeFriday.org – czy strona jest dalej aktualna?
   • Black Friday 2023 weryfikacja promocji za pomocą Skąpiec.pl
   • Black Friday 2023 weryfikacja promocji za pomocą Ceneo.pl
   • Black Friday 2023 weryfikacja promocji za pomocą Cenowarka.pl
4. Kiedy wypada Black Friday? Kalendarz na lata 2021 – 2029

Black Friday – skąd się to wzięło?

Mianem Black Friday (w Polsce często używa się spolszczonej nazwy Czarny piątek) określa się piątek wypadający po Dniu Dziękczynienia, amerykańskiego święta narodowego obchodzonego co roku w czwarty czwartek listopada. Piątek po świętu dziękczynienia uknuł się w USA jako dzień zakupowy i wiele sklepów, by sprostać oczekiwaniom klientów, zaczęło oferować jednodniowe, okazjonalne promocje. Z racji tego, że w Black Friday zakupy robi przeszło 100 milionów Amerykanów, sklepy często wydłużają swoje godziny pracy, czasami nawet otwierając się na całą dobę.

Zarówno z powodów komercyjnych jak i coraz większej globalizacji, powodującej unifikacje rynków, sklepy w coraz większej ilości krajów (w tym w Polsce) zaczynają naśladować amerykański zwyczaj, oferując swoim klientom liczne przeceny w Black Friday. Ponadto z racji tego, że Black Friday cieszy się tak dużą popularnością, promocje często są rozszerzane na okres całego tygodnia w ramach tzw. Black Week. Podobnie jest w przypadku sklepów online, które oprócz tradycyjnego Black Friday często organizują Cyber Monday czy Cyber Week, które mają zachęcić konsumentów do zakupów online za ich pośrednictwem.

Skąd nazwa „Black Friday”?

Geneza nazwy Black Friday może być dla wielu zaskakująca, ponieważ wywodzi się z żargonu policyjnego… Taką nazwę pierwszy raz użyto w 1961 r. gdy policjanci z Filadelfii oraz Rochester określili w ten sposób dzień, w który tłumy lgnęły do sklepów na przedświąteczne zakupy, powodując tym samym niesamowite korki na ulicach. Termin ten powielili później dziennikarze The New York Times, którzy 29 listopada 1975 r. nazwali czarny piątek „najbardziej ruchliwego dnia zakupów oraz ruchu w roku” w Filadelfii.

Jednak od lat 60. niewiele zmieniło się w tej materii i sklepy w Ameryce często przeżywają istne oblężenia w Black Friday. Oczywiście rodzi to wiele sytuacji konfliktowych, zmuszając policję do wielu interwencji (prawdopodobnie z tego powodu nazywali go między sobą czarnym piątkiem). Szaleństwo zakupowe powodowane Black Friday rozlało się również poza Amerykę, co obrazuje poniższe nagranie, przedstawiające najbardziej zażyłe „walki” o promocyjne produkty, przypominające niegdyś viralowe batalie o przedświątecznego karpia w polskich supermarketach.

Black Friday 2023 – czyli pierwszy Black Friday z dyrektywą Omnibus

Tegoroczny Black Friday będzie inny. Przede wszystkim dlatego, że będzie to pierwszy raz, gdy sklepy obowiązuje unijna dyrektywa Omnibus. O co chodzi? 

Do tej pory przedsiębiorcy mieli obowiązek informowania tylko o cenie sprzedaży produktu jak i ceny za standardową jednostkę miary (np.  cena za 1 litr, jeżeli mówiliśmy o napojach).

Unijna dyrektywa Omnibus nałożyła jednak na sprzedawców również nowy obowiązek, który ma na celu uregulowanie rynku promocji i obniżek, a przede wszystkim ukróceniu nieuczciwych praktyk sprzedawców. Mowa o tzw. żonglowaniu cenami, czyli sztucznemu zawyżaniu cen, tuż przed rozpoczęciem promocji (zwłaszcza podczas akcji takich jak Black Friday czy Cyber Monday, gdy sklepy „prześcigają” się na obniżki cen).

Od 1 stycznia 2023 r. sprzedawcy, którzy dokonują obniżek, są zobowiązani do podawania informacji na temat najniższej ceny dostępnej z ostatnich 30 dni sprzed obniżki. Jeżeli jakiś sprzedawca nie zastosuje się do nowych przepisów, grozi mu wysoka kara pieniężna od Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Obowiązek informacyjny dotyczy zarówno promocji w sklepach stacjonarnych, internetowych jak i w reklamach.

Poniżej znajdują się przykłady tego, jak dyrektywa Omnibus działa w praktyce:

Weryfikacja promocji Black Friday 2023, czyli jak sprawdzisz, czy promocja jest faktyczna?

Jeżeli chcesz zobaczyć, jak wyglądały ceny danego produktu w dłuższym okresie niż 30 dni przed promocją, to możesz skorzystać z kilku portali internetowych, które pokrótce omówiliśmy poniżej.

FakeFriday.org – czy strona jest dalej aktualna?

Do roku 2022 r. najlepszym narzędziem do weryfikacji tego czy mamy do czynienia z faktyczną promocją podczas Black Friday była strona FakeFriday.org. Mogliśmy sprawdzić za jej pomocą to, jak zmieniają się ceny sprzętów RTV/AGD w różnych sklepach. Tym samym mogliśmy przyłapać niektóre sklepy na zawyżaniu cen produktów, a następnie obniżaniu ich w dniu Black Friday. Tym samym obniżka ceny, była pozorna, a czarnopiątkowa promocja była „przynętą” mająca na celu oszukać konsumenta i zachęcić go do zakupu.

Niestety z nieznanych nam przyczyn (może miała w tym swój udział dyrektywa Omnibus?) ­dane na stronie FakeFriday nie są aktualizowane od listopada 2022 r.

Black Friday 2023 weryfikacja promocji za pomocą Skąpiec.pl

Skąpiec.pl to strona, która umożliwia sprawdzenie Ci ceny danego produktu w dłuższej perspektywie czasowej. Pierwsze co musisz zrobić, to musisz znaleźć interesujący Cię produkt, a następnie wybrać sklep, w którym chcesz zobaczyć historię cen. Możesz zobaczyć, jak kształtowały się ceny w przeciągu ostatnich: 14 dni, 3 miesięcy, 6 miesięcy i 1 roku.

Oprócz samego wykresu przedstawiającego trend cenowy strona wyświetla:

• najniższą cenę,
• średnią cenę,
• najwyższą cenę,

w interesującym Cię okresie. Ponadto możesz ustawić alert cenowy, by strona powiadomiła Cię o przekroczeniu interesującej Cię ceny.

Powyższe screeny pochodzą ze strony skapiec.pl, produkt, który posłużył za przykład to Apple iPhone 14 Pro 5G 6GB/512GB Dual Sim Fioletowy MQ293PX/A.

Black Friday 2023 weryfikacja promocji za pomocą Ceneo.pl

Proces sprawdzenia historii cen za pomocą Ceneo.pl jest bardzo podobny do tego, co robiliśmy za pośrednictwem Skąpiec.pl. Podobnie jak tam musisz odnaleźć na Ceneo interesujący Cię produkt i sklep, a następnie kliknąć przycisk “Historia cen — trend cenowy“.

Jednak w przeciwieństwie do Skąpiec.pl możliwość sprawdzenia trendu cenowego, jest możliwa tylko i wyłącznie jeżeli posiadasz konto na Ceneo i jesteś zalogowany.

Ponadto wykres na Ceneo sięga tylko 6 miesięcy wstecz, jeżeli będziesz chciał, zobaczyć dłuższą perspektywę (np. roczną) to nie będzie to możliwe. Jednak podobnie jak na Skąpcu, możesz ustawić alert cenowy.

Powyższe screeny pochodzą ze strony ceneo.pl, produkt, który posłużył za przykład to Apple iPhone 14 Pro (128 GB).

Black Friday 2023 weryfikacja promocji za pomocą Cenowarka.pl

Portal Cenowarka.pl działa na analogicznej zasadzie jak Skąpiec czy Ceno, jednak ich wykres cenowy posiada najwięcej funkcji. Zatem pierwsze co musisz zrobić to znaleźć interesujący Cię produkt i sklep, a następnie kliknąć wykres cenowy, znajdujący się obok specyfikacji produktu.

Ich wykres z historią ceny umożliwia sprawdzenie trendu cenowego w przedziale: 1 tygodnia, 1 miesiąca, 3 miesięcy, 6 miesięcy i 1 roku.

Ponadto Cenowarka posiada jeszcze jedną, dodatkową funkcję. Mianowicie umożliwia zweryfikowanie historii cenowej nie tylko z polskich sklepów internetowych. Możesz wybrać czy mają wyświetlać Ci się również oferty z: Austrii, Niemiec, Polski czy Wielkiej Brytanii. Wbrew pozorom dosyć często zdarza się sytuacja, w której dany produkt jest tańszy za granicą, mimo kosztów przewalutowania.

Powyższe screeny pochodzą ze strony Cenowarka.pl, za przykład posłużył Apple iPhone 14 Pro Max 128GB Space Schwarz.

Uwaga! Pamiętaj o tym, że żadna z tych stron (Skąpiec, Ceneo, Cenowarka) nie jest rozwiązaniem idealnym i nie posiadają historii cenowej każdego sklepu. Może zdarzyć się sytuacja, w której będziesz mieć problem znaleźć historię cenową produktu w danym sklepie.

Kiedy wypada Black Friday? Kalendarz na lata 2021 – 2029