KNF — Komisja Nadzoru Finansowego. Czym się zajmuje? Jakie prawa i obowiązki ma ten organ?

W naszym artykule znajdziesz wszystkie podstawowe informacje o Komisji Nadzoru Finansowego (KNF). W tekście znajdziesz odpowiedź czym jest KNF, kto wchodzi w jego skład, czym różni się KNF od UKNF oraz jakie zadania i obowiązki musi wykonywać Komisja Nadzoru Finansowego.

Czym jest Komisja Nadzoru Finansowego (KNF)?

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) to instytucja, która zajmuje się nadzorowaniem polskiego sektora finansowego w Polsce. Została powołana w 2006 r. na mocy ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym. Gdy KNF powstał zastąpił dotychczas działające instytucje nadzorcze w tym: Komisję Papierów Wartościowych i Giełd, Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych oraz Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego. Oprócz tego przy Komisji Nadzoru Finansowego działa Sąd Polubowny.

Zadania Komisji Nadzoru Finansowego są wykonywane za pośrednictwem Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF), który jest nadzorowany przez polskiego premiera. Pracami tego urzędu kieruje Przewodniczący KNF oraz jego trzech zastępców. Siedziba KNF i zarazem UKNF znajduje się przy ul. Pięknej 20 w Warszawie, jej zdjęcie znajduje się poniżej.

KNF nie nadzoruje organizacji takich jak: Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG), Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG) oraz ubezpieczenia zdrowotnego w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Podlegają one nadzorowi dedykowanych do tego ministrów.

Kto wchodzi w skład Komisji Nadzoru Finansowego?

KNF podejmuje decyzje i postanowienia, na mocy uchwał przyjętych na posiedzeniach komisji. Do przyjęcia uchwały przez Komisję jest potrzebna zwykła większość głosów. Głosowania odbywają się na posiedzeniach, odbywających się średnio co dwa tygodnie. Czasami KNF może spotykać się częściej lub podejmować uchwały w „trybie obiegowym” (korespondencyjnie), jeżeli wymaga tego aktualna sytuacja rynkowa.

W skład Komisji Nadzoru Finansowego wchodzi: przewodniczący KNF, jego trzech zastępców i dziewięciu członków komisji. Przewodniczący KNF jest powoływany na pięcioletnią kadencję przez premiera Rzeczpospolitej. Jego zastępcy są również powoływani i odwoływani przez prezesa Rady Ministrów, tyle że na wniosek przewodniczącego.

Z kolei Członkowie Komisji to kolejno:

• Minister właściwy do spraw instytucji finansowych
  • albo jego przedstawiciel
• Minister właściwy do spraw gospodarki
  • albo jego przedstawiciel
• Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego
  • albo jego przedstawiciel
• Prezes Narodowego Banku Polskiego (NBP)
  • albo oddelegowany przez niego członek zarządu NBP
• Przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
• Przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów (premiera)

Oprócz tego w skład komisji wchodzą przedstawiciele z wyłącznie z głosem doradczym:

• Przedstawiciel Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG)
• Przedstawiciel Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK)
• Przedstawiciel ministra właściwego do spraw koordynowania działalności służb specjalnych
  • Jeżeli taki minister nie został wyznaczony w Radzie Ministrów, wówczas przedstawiciela wyznacza Premier RP. On również uczestniczy w posiedzeniach wyłącznie z głosem doradczym.

Czym różni się KNF od UKNF?

KNF podejmuje decyzje i postanowienia, na mocy uchwał przyjętych na posiedzeniach komisji. Do przyjęcia uchwały przez Komisję jest potrzebna zwykła większość głosów. Głosowania odbywają się na posiedzeniach, odbywających się średnio co dwa tygodnie. Czasami KNF może spotykać się częściej lub podejmować uchwały w „trybie obiegowym” (korespondencyjnie), jeżeli wymaga tego aktualna sytuacja rynkowa.

Przewodniczący KNF wraz ze swoimi zastępcami (pozostali członkowie komisji nie wchodzą w jej skład) wdraża w życie podjęte decyzje za pośrednictwem Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF). Komisja udziela upoważnienia do podejmowania działań przez UKNF, który jest wykonawczym organem postanowień i decyzji administracyjnych KNF. W ustawie są zawarte niektóre kategorie spraw, które rozstrzygać może wyłącznie KNF. Mowa m.in. o zezwoleniach na prowadzenie działalności na rynku finansowym, sankcjach administracyjnych czy o innych najistotniejszych sprawach z perspektywy funkcjonowania rynku finansowego.

Warto zaznaczyć, że pracownicy Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego nie wchodzą w skład korpusu służby cywilnej.

Urząd Komisji Nadzoru Finansowego i jego misja, wizja i wartości

Czym się zajmuje KNF? Zadania Komisji Nadzoru Finansowego

Podstawowe zadania KNF zostały wypisane poniżej.

• Nadzór nad rynkiem finansowym.
• Działania służące prawidłowemu funkcjonowaniu rynku finansowego.
• Działania służące rozwojowi rynkowi finansowemu oraz wzrostowi jego konkurencyjności.
• Edukacja i informowanie o tym jak funkcjonuje rynek finansowy.
• Udział w procesie przygotowywania projektów aktów prawnych, które dot. nadzoru nad rynkiem finansowym.
• Tworzenie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku finansowego. To zadanie dotyczy zwłaszcza sporów wynikających z umów zawartych między podmiotami podlegającymi nadzorowi Komisji a odbiorcami usług świadczonych przez te podmioty.
• Inne zadania określone odpowiednimi zadaniami.

Do realizowania powyższych zadań Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) został powołany Urząd Komisji Nadzoru FInansowego (UKNF).

Obowiązki i uprawnienia KNF

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) pełni dla polskiego rynku finansowego następujące funkcje: licencyjną, regulacyjną, kontrolną i dyscyplinującą. Tym samym (funkcja licencyjna) obowiązkiem KNF jest wydawanie zezwolenia na prowadzenia działalności przez:

• banki,
• spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (tzw. SKOK),
• krajowe instytucje płatnicze,
• zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji,
• otwarte fundusze emerytalne,
• fundusze inwestycyjne,
• firmy inwestycyjne.

Oprócz tego ustawodawca nadał Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) szereg uprawnień w zakresie stosowania środków nadzorczych. M.in. dlatego KNF ma prawo nakładać kary finansowe czy cofnąć zezwolenie na prowadzenie działalności jeżeli jakaś instytucja finansowa nie stosuje się do obowiązujących przepisów prawa. W sytuacji, gdy określona praktyka rynkowa wywołuje kontrowersje, KNF może wydać indywidualne zalecenia, a także formułować rekomendacje czy wytyczne, których celem jest wpływanie na cały sektor rynku finansowego. KNF systematycznie analizuje raporty przesyłane przez instytucje finansowe i ocenia, czy spełniają one wymogi kapitałowe określone przepisami prawa. Ponadto, do kompetencji KNF należy przeprowadzanie kontroli w podmiotach podlegających nadzorowi.

Największe kontrowersje i afery wokół Komisji Nadzoru Finansowego